Peaks of the Balkans

Klaar voor de start 

Maanden na de eerste ideeën en het eerste voorzichtige snuffelen op de websites, zijn we er: aan de voet van de Peaks of the Balkans. Een flink stuk gebergte rond de grenzen van Albanië, Kosovo en Montenegro. Steile hellingen, diepe dalen, sneeuwvelden tot eind juni. 11 dagen met de rugzak van dorp naar dorp, nederzetting naar nederzetting. Geen tent of potten en pannen mee deze keer: onderdak en eten zijn geregeld. 

Deze tocht door de wildernis komt mooi op tijd om even tot mentale rust te komen na een week opnieuw in Albanië, een voor ons bijzonder land met onbekende gewoontes en af en toe een nieuw soort toerist. Een korte bloemlezing.

Op de meest onverwachte plaatsen komen we kleine graven tegen. Soms een enkel graf, soms meer. In een weiland, een hoekje langs de weg, een verscholen plekje bij wat bomen en struiken. Zouden die plaatsen voor de overledenen of familie, bijzondere betekenis hebben gehad? Het zijn dus geen officiële begraafplaatsen zoals wij die kennen.

We zien dorpen vol cafés, cafés de hele dag vol mannen, aan tafels vol koffie en raki. Vrijwel nergens een vrouw te bekennen, behalve dan op straat of bezig de dagelijkse boodschappen te doen. In ieder geval niet in een café aan een tafel gezellig met manlief aan de koffie.

Was ooit de Daf of de schattige Daffodil de auto waarin je in Nederland gezien mocht worden, in het Albanië van nu rij je in een Mercedes. Oud of nieuw. Daarnaast rijden hier bijzonder veel tweede, derde of zoveelstehands auto's rond waarvan de herkomst duidelijk buiten Albanië ligt. Uiteraard meestal met Albanees kenteken, maar ook wordt het kenteken wel afgedekt of ontbreekt het volledig. Daarnaast kom je ontelbaar veel auto's tegen met een nummerbordplaat uit een ander land: V.S, UK, Zwitserland, Duitsland, Oostenrijk en ga zo maar door.

Niet elke auto komt uit de buurt ...

De wegen in Albanië zijn een verhaal apart. Soms prima in orde, maar even zo vaak was een halve noodstop of een snelle draai aan het stuur nodig om een fors gat in het asfalt te ontwijken. En wegwerkzaamheden? Nergens gezien.

Ach, wat jammer nou!

En dat nieuwe soort toerist? Dat zijn de plotseling op de camping opdoemende, fors bebuikte mannen van veelal Duitse afkomst, rijdend in grote, "stoere", bemodderde 4WD auto's, nadat ze de plaatselijke gravelwegen tot gort hebben gereden. Weer eens wat anders dan de Midlifecrisis van vroeger, toen een vriendin of een motor volstond om de afnemende hormoonspiegel weer wat op te peppen.

Op naar de start: Valbona

Na eerst nog even in het dicht bij de start liggende stadje Bajram Curri twee nachten in een nette accomodatie te hebben gezeten, zijn we nu terecht gekomen in "Guest Hause Valbona". Zo heet het echt. Het is een soort omgebouwde paardenstal, met ons op de 1e verdieping in een toch ietwat smoezelig hok. Met eigen wc en douche. Klasse. Doe maar eens klik! voor de video...

De twee knullen die de boel bestieren hebben waarschijnlijk een metselaar ingehuurd voor het timmerwerk, want de boel is nogal scheef en de rabatdelen zijn op z'n kop getimmerd. 's Nachts gaan we lekker slapen en tussendoor naar de buren luisteren, want dat kan hier ook!

Omdat we de volgende ochtend vroeg van start willen, is het ontbijt om 07:00 besteld. Wanneer Marleen om 06:45 even poolshoogte gaat nemen, is er nog geen tafel gedekt en zit knul #1 buiten met z'n mobiel te prutsen. Zodra hij Marleen ziet, schiet hij overeind om aan de slag te gaan. Dat houdt in: witbrood snijden, eitje bakken en thee maken. Dat was het. Geen boter, geen beleg, geen ontbijt waar je stevig op kunt wandelen. Nadat we om beleg gevraagd hadden, kregen we een tweede gebakken ei! Toppie 😳😳

En we lopen naar …

… Çerem

Even later gaan we echt op pad. Rugzak op de juiste plek, stokken op de juiste lengte en we gaan! Eerst een stuk asfalt, dan een bospad waar we (lees: Marleen) een nog niet eerder gespotte orchidee zien, dan weer asfalt en dan bij de laatste uitspanning in de Valbona-vallei koffie met wat lekkers. 

Rood bosvogeltje (Cephalanthera rubra)

Wantsenorchis (Anacamptis coriophora)

Via een eerder verkend, steil paadje (gemiddeld 35%), steken we een heel lange haarspeldbocht af, slimme rakkers zijn we toch!

Halverwege deze dag passeren we één van de 14 in aanbouw zijnde hydro-elektrische installaties die de regering in en nabij de vallei wil bouwen, ondanks de enorme weerstand hiertegen, vooral uit ecologische en toeristische hoek. We zijn benieuwd of het spul ooit afkomt…

In het wat rommelige guesthouse Kujtim Goçaj mogen we slapen in een prachtig, nog in aanbouw zijnd gebouw zonder gordijnen, water, wc en douche. Die laatste twee zijn wel beschikbaar in het oude gebouw: twee wc’s/douches voor zo'n 20 personen 😝

Aan ons gericht compliment horen? De groep wandelaars waar we tijdens het diner tussen komen te zitten schat ons ergens tussen de 50 en 55 jaar oud. 😇😇

We maken hier ook kennis met wat standaard trail-eten voor ontbijt en lunch zal blijken te zijn: witbrood, tomaat, komkommer en geitenkaas, soms gelardeerd met een paar olijven. Niet helemaal voedingsrijk genoeg voor stevige wandelingen, maar allerverschrikkelijkst is wel dat op de trail helemaal niks te krijgen is aan koek, taart, snoep, chocola, enz. Marleen heeft gewoon een cold turkey!!! Het valt echt niet mee om als hikende pensionado te kiezen tussen het inpakken van een setje schone kleren voor 's avonds of 12 extra Snickers!

De volgende dag is er een nieuw fenomeen: de "Trail dog". Een allerliefst beest loopt met de voorste wandelaar mee: klik!

Iets ná het moment van de video krijgen we een lift aangeboden van een familie in een met huisraad volgeladen pickup, inclusief héél zielig miauwend poesje dat in een doos achterop zit. De bestuurder wilde best ruimte maken, zo lief, maar we gaven aan liever gewoon te wandelen. Tientallen meters verderop hoorden we het nog steeds: miaaaaaauuuuuw.

… Bilbil guesthouse in Dobërdol 

Een uitkijkplateau! Let vooral op de conditie van de traptreden!

Ver weg van heel veel ligt de schaapherders-vallei Dobërdol. Onze cabin is een klein hutje, één kamertje, overal gaten dus frisse lucht gegarandeerd. Wanneer we met wat WC-papier water van de vloer deppen wordt het papier donkerbruin. Als het donker wordt hebben we een klein LED-lampje om het duister te verdrijven. We hebben slechtere onderkomens gehad.

De douchecabine is een opgepimpt varkenshok, met aan de muur hetzelfde soort zeil als wat in ons hutje op de vloer ligt. Flinke coupon is dat geweest!

De douche is heerlijk, verwarmd met een gasgeiser en water rechtstreeks uit de rivier, waar bovenstrooms koeien doorheen lopen en andere guesthouses hun water op lozen. We hebben slechtere douches gehad.

De hartstikke lieve gastvrouw werkt keihard, klooft zelf het hout voor het fornuis, zet een heerlijk diner en ontbijt voor en geeft een prima lunchpakket mee. Goede keuze: Bilbil! 

Europese trollies (Trollius europaeus)

Brede orchis (Dactylorhiza majalis)

… Kulla guesthouse, Milishevc (Kosovo)

Stijf omhoog, waarbij we eerst het juiste pad niet kunnen vinden. Zonde van de meters. Boven is het uitzicht opnieuw geweldig. Video: klik! Overal bloemen en in de verte besneeuwde pieken. Vooruit: nog maar een video: klik! Niet veel verder moeten we zelfs enkele keren door een sneeuwveld banjeren, maar bij de afdaling is alles weer groen en bloeit ook de gentiaan volop. Wie moet dan niet denken aan die onvolprezen "immergrüne" Schlager van Heino: klik!

En dan Kulla Guesthouse. Een plaatje voor 2 nachten. Wat een lekker plekje zeg. En ook nog eens heerlijk eten én een gezellige oma die bij ons komt zitten kletsen. We begrijpen elkaar vermoedelijk maar voor de helft, zeker niet meer, maar lachen er niet minder om.

We staan op Snicker-rantsoen (½ pppd), maar in een uiterste, wanhopige poging slaagt Marleen erin een doosje koekjes bij de gastvrouw los te peuteren. Topvrouw!

Anekdote: drie Engelse heren geven hoog op over de kwaliteit van de Kosovaarse wijn en vragen aan de gastvrouw of ze een flesje heeft. Die haalt er een van een plankje, zegt € 20,-, hoort OK en levert dra een kurkentrekker. 

De boys schenken in, ruiken aan het dieprode goedje en proberen vervolgens met een van afschuw vertrokken gezicht de gastvrouw ervan te overtuigen dat de wijn geen wijn is, maar dooie rommel. We weten niet of de boel op de rekening is gekomen, wel lazen we op het etiket dat de fles uit 2002 stamt; de wijn heeft 20 jaar rechtop op een plankje staan wachten tot het moment suprême, dat helaas in het water is gevallen. Sorry boys!

… Ariu guesthouse, Rekë e Allagës, Kosovo

Even de weg kwijt, weer gevonden, weer kwijt & terug en voor je het weet sta je, bezweet en al, 400m hoger verwonderd om je heen te kijken. Mooi mooi mooi! Even pauze bij het meer van Ljceni: klik!

Ljceni

Wulfenia carinthiaca

Wie weet hoe deze plant heet?

Wat dan volgt is een steile afdaling van 900 meter door een soms weerbarstig bos, twee cola bij een klein hotel, om tenslotte 6 km omhoog over asfalt met een hoogteverschil van 600m te hobbelen. Ariu is gezellig, vier Franse en een Oostenrijkse mede-wandelaars aan tafel. Het eten is standaard. Morgen verder!

… Shqiponja guesthouse, Drelaj, Kosovo

Eerst wel, dan weer geen route-markeringen. Beetje lastig en ook nog eens ontzettend steil. Geen fraai stuk, houtkap-gebied met onregelmatige, slechte paden. Marleen heeft het zwaar, de longen willen niet, ook al zitten we ruim onder het begin van haar "probleemhoogte" van zo'n 1750 m. Wel kracht in de benen, geen lucht in de longen en snel koppijn.

Het hoogste punt van deze dag ligt op bijna 2300 m en het uitzicht is er dan ook naar. De "Vervloekte Bergen", waar we de eerste dagen langs en doorheen gelopen hebben, liggen er prachtig bij!

Boktor

Smullen maar! Links: Bosparelmoervlinder  Rechts: Dwergblauwtje

Marleen sleept zich over de berg heen en eenmaal aan de afdaling begonnen zijn de problemen direct voorbij. Toch is het zorgwekkend. Is het de leeftijd die haar inhaalt, is het ademtechniek? Zodra we wifi hebben maar eens even Googelen…

… Triangle Woodhouse, Babino polje, Montenegro

En wéér ligt er een dikke lap asfalt voor onze voeten, ruim 6 km, tot een hoogte van 1600m. Willen we niet, doen we niet. Sabine, de Oostenrijkse vrouw die we bij Ariu ontmoet hebben, stelt voor een taxi te regelen en de kosten te delen. Willen we, doen we. Na het ontbijt is het instappen, achterover leunen en zo worden we een tijdje later op de gewenste plek afgeleverd. Van een deel van de wandeling hebben we een video: klik! Sabine loopt harder dan wij en is al snel uit het oog verdwenen. Ach! De benen van de jeugd!

Marleen heeft naarstig naar artikelen over ademtechnieken gezocht, met uiteraard speciale focus op haar situatie. Lees hier haar verhaal:

Zoals al vele jaren heb ik moeite met hoogte en mijn adem. Dit begint al vanaf ongeveer 1700m. Tijdens de laatste trekking begint het gehijg en gepiep al veel eerder, met name bij erg steile stukken. Ik baal hiervan en vraag mij af of ik inmiddels dan toch echt een oud wijf word en dit soort dingen gezien de leeftijd niet meer haalbaar zijn. Aangezien ik daar absoluut niet aan wil, omdat ik het nog veel te leuk vind om te doen, ga ik door. Uiteindelijk moet ik om de 100 stappen stoppen om bij te komen. Het herstel gaat wel snel en vervolgens loop ik verder. Hans geeft nog aan dat ik langer moet uitademen dan inademen. Als ik dat probeer, wat ik al heel vaak heb geprobeerd, heb ik het gevoel dat ik stik.  Toch blijf ik het gevoel houden dat er iets niet klopt, ik heb een dijk van een conditie, dus wat is het dan? Wanneer ik informatie zoek op internet kom ik hetzelfde tegen wat Hans ook al tegen mij zei, dus korter inademen dan uitademen. Het blijkt dus hyperventilatie te zijn. Iets waar ik als kind ook last van had, maar dan in een andere uitingsvorm. Het volgende traject is niet kinderachtig en begint gelijk met een hele flinke stijging. Ik begin met tellen 2 tellen inademen en 3 of 4 tellen uitademen, wanneer het heftiger wordt, ga ik over op 1 tel inademen en 2 tellen uitademen……….en wat gebeurt er……dag Hans! tot straks……… Het is echt niet te geloven, het werkt en ik heb geen last meer van benauwheid of het gevoel dat ik stik. Vanaf deze dag, is het probleem opgelost en heb ik tijdens het omhooggaan weer vleugeltjes, alhoewel naar beneden gaan toch mijn voorkeur heeft! Je zou er bijna ook vanuit kunnen gaan dat de problemen met de hoogte ook zijn opgelost, jippie!!! Zo blij!!!!!!

We passeren twee bergmeren, waarvan de omgeving van de eerste duidelijk vaak bezocht wordt. Veel afval, al dan niet netjes ingepakt en vervolgens in de bosjes gesodemieterd of achter een boom "verstopt". Jammer hoor.

Door de truc met de taxi slaan we een stukje van de officiële PodB route over en moeten daarom ook van accommodatie wisselen. Zodoende worden we hartelijk ontvangen bij een accommodatie die wél 'Triangle Woodhouse' heette, maar niets van een driehoekig boshuis weg heeft.

De eigenaar is van het extraverte type en vertelt honderduit over zijn land (Montenegro) en het heerlijke eten dat we voorgeschoteld krijgen. Diner en ontbijt duren langer dan gebruikelijk, maar dan heb je ook wat! Super leuk en gezellig!

Hageheld

Het feest kwam langzaam op gang!

Bolrapunzel (Phyteuma orbiculare)

… Samel's cottage, Montenegro 

Met dank aan onze guesthouse-shuffle is de wandeling naar ons volgende onderkomen echt een uitje. Een paar km maar en dan kunnen we onze spullen in een heus driehoekig hutje kwijt. Naast het hutje staat een soort picknick tafel met bankje. Genoeg voor ons om een heerlijke luie middag te hebben, met een prachtige zonsondergang als toetje. 

Koraalzwam

Rode pekanjer (Viscaria vulgaris)

Samel's cottage 

… Little village 2 appt, Plav, Montenegro 

De route naar Plav is een beste, dik 20 km maar ook een hele mooie! Eerst een behoorlijk stuk omhoog tot Hridsko Jezero, het Hridsko meer, met honderden salamanders. Prima plek voor een koffietje met uitzicht. Maar voor we daar zijn maken we eerst een video: klik!

Anemone narcissiflora

We spreken hier een drietal jonge landgenoten die een dag eerder flink belazerd werden door hun taxichauffeur waarbij ze veel te veel moesten betalen. Ook dachten ze in één keer door naar Plav te kunnen maar dat bleek te ver! Een prachtige route!

Op het zadel helemaal bovenaan pauzeren we voor nóg maar een video. Het is ook zó mooi: klik!

In Plav moeten we mét boodschappen nog een anderhalve km verder naar onze bijzondere accommodatie voor 2 nachten. Appartement zonder keuken met twee slaapkamers, waar in beide nog rollen tapijt op een functie elders lagen te wachten. Op ons prachtige balkon wanen we ons terug in de jaren 60. Met de techniek van nu maken we bewegende beelden: klik!

De volgende middag konden we ook het appartement op de begane grond gebruiken. Weliswaar met keuken, maar zonder deur naar buiten. Dat werd dus traplopen op onze vrije dag!

We hadden al nagedacht wat we met het volgende traject zouden doen. Dik 26 km, naar Vusanje, 1300 m omhoog en weer naar beneden. Gaan we niet doen. Online kopen we buskaartjes naar Gusinje, een dorpje op 9 km van de eindstreep van die dag, met slechts lichte stijgingen! Nu nog een biertje op een balkonnetje, het ontbijt wordt om 6:30 in de vorm van een lunchpakket klaargezet want wij doen zelf yoghurt met muesli.

Jaren, jaren geleden had je Snip en Snap. Echte humor van ooit leuk ('t is niet m'n broer… lachen! Doe maar es klik!). Even leuk was die van "Kent u die mop van die twee die naar … gingen?"

Dat kunnen wij ook:

Kent u de mop van dat lunchpakket dat we meenamen? Nou, dat deden we niet. In suikerwater gedrenkt slap gebak en een dikke homp gebakken bladerdeeg met niks: alleen maar snelle suikers en vet. Lekker laten staan.

Kent u die mop van die twee pensionado's die met de bus naar Gusinje gingen? Die gingen niet. Want schoolvakantie, dus geen bus. Sta je mooi klaar met je waardeloze digitale kaartje.

Op dat moment kwam er een taxi iemand bij het busstation afleveren. Wij schoten de chauffeur aan, enkeltje Gusinje wordt 6 euro: inladen en wegwezen.

… Guesthouse Kollata, Vusanje, Montenegro

Van Gusinje naar Vusanje was in het begin nog een flinke zoektocht, want het pad op de kaart bleek al snel niet meer te bestaan. Uiteindelijk bereikten we na veel kruip-door sluip-door het hoofdpad; hier schoten we flink op.

Ali Pashabronnen. Hier een video: klik!

Eenbes (Paris quadrifolia)

Onderweg kreeg Marleen nog een prik van een groot, zwart steekbeest. Pijnlijke dikke bult, 10cm doorsnee! De gastvrouw met dochter en buurvrouw zagen de bult en slaakten een kreet van schrik. Snel werd er onderling bedacht wat er moest gebeuren. Al gauw kwam de gastvrouw met een stukje van de huislook-plant. Hiermee moest Marleen de bult inwrijven. Daarna haalde ze een klein icepack voor op de bult. Een half uur later: bult weg, pijn weg, jeuk weg! Helemaal te gek!

Huislook

Het fornuis!

… Guesthouse Gjelaj, Theth Albanië 

Deze dag was echt de mooiste tot nu toe. Geweldig weer en bovenal: een waanzinnige omgeving. Eerst omhoog, niet te steil, prima te doen. Over het zadel naar beneden: ontzettend steile, lange afdaling, soms behoorlijk risicovol.

Veel over te zeggen, maar plaatjes doen meer.

Onderweg naar beneden kwamen we meerdere groepen en losse wandelaars tegen die het een goed idee vonden om op het heetst van de dag omhoog te klimmen. Zwaar werk - en toen wij bijna beneden waren zagen we achter ons dat de eerder heldere lucht nu donkergrijs was geworden en ook hoorden we onweer rommelen. Terwijl wij in gestrekte draf de laatste kilometers afraffelden hoopten we voor de wandelaars die nog boven op de berg zaten, dat ze veilig beneden zouden komen. Immers: nog geen 5" nadat wij in onze accommodatie waren aangekomen gingen de hemelsluizen open. Bewijs van de hoeveelheid water: klik!

Via de snelste WiFi die we ooit hebben meegemaakt konden we, tussen de stroomstoringen door alle foto's en video's van afgelopen dagen uploaden. Dat deel van de communicatie ging goed - terwijl haar man buiten blijft zitten roken proberen wij zo goed en zo kwaad als het gaat met de gastvrouw het diner en lunchpakket te regelen. Omdat ze echt alleen maar Albanees sprak, was dat nog niet zo makkelijk!

… Nogmaals naar Guesthouse Valbona

De laatste dag alweer! We gaan de eerste 4,5 km dik 900m omhoog, richting de Valbona pas, een kleine 1800 m hoog. In het bos waar we doorheen lopen valt op dat veel bomen ingesneden zijn met onzinteksten, liefdesverklaringen en meer. Al die bomen zijn dus beschadigd, door mensen verwond. Sinds we afscheid namen van onze laatste gemeenschappelijke voorouder, zijn er geen meldingen bekend dat bomen dat bij mensen gedaan hebben. Dat abjecte gedrag is dus sinds die tijd "ontwikkeld". Barbaars, eigenlijk.

En met de geweldige adem van Marleen zijn we in een mooi tempo op de pas. Helemaal alleen, heerlijk weer, prachtig uitzicht, ontzettend "oer". Koffietijd, rustig genieten van een welverdiend bakkie met Snickers. Vooruit dan maar: 360 graden video: klik!

En dat duurde dus geen 5 minuten, want een grote groep Duitse toeristen kwam vanaf de andere kant aanlopen en nam de pas min of meer in beslag. Boeltje oppakken dan maar en naar beneden lopen.

De laatste paar km over asfalt en dan zien we voorbij een bocht onze trouwe Suzuki staan … we zijn rond! Trots op onszelf. 161 km gewandeld, zo'n 9000 meter omhoog (en weer naar beneden 😁). Profiel:

We checken voor de aller, aller állerlaartste keer in bij Valbona Guest House. Wat een dump zeg. Superlatieven schieten tekort om dit zooitje lapzwansen te beschrijven. Neem van ons aan dat we een passend review op booking.com geplaatst hebben!

Helemaal gelukkig

En daarmee is het verhaal over onze trekking van de Peaks of the Balkans klaar! Het was een van de mooiste trekkingen die we ooit gedaan hebben. Na deze inspanning waren we heelhuids klaar voor de volgende avonturen. Helaas sloeg binnen enkele dagen het noodlot toe, waardoor Marleen enkele weken uitgeschakeld werd. Daarover in het volgende blog meer!