Reizen in Europa - In coronatijd (3): Toscane

Nella bella Italia!

Ach wat mooi! Doe de grensovergang ten oosten van Barcelonetta! Een tiental haardspeldbochten brengt je een paar honderd meter naar beneden, waarbij de kans groot is dat je je nek blesseert om al het prachtigs om je heen te bewonderen. Hoewel de beleving met enige regelmaat werd onderbroken door groepen motorrijders die in onwaarschijnlijke aantallen de andere kant op gingen, was het een prachtige rit. Helaas hebben we geen foto's of video's om dit te bewijzen: de vaste fotograaf van dienst (Marleen) zat, zoals gebruikelijk in de bergen, achter het stuur!

Eenmaal bijgekomen van al dat natuurschoon waren we al snel weer met beide beentjes op de grond en onderweg naar een echte Italiaanse winkel in Cuneo voor de noodzakelijke boodschappen. Eenmaal weg bij de Lidl zochten we met gezwinde spoed ons eerste "wilde" onderkomen in het hierop strenger toeziende Italië. In Mallare vonden we een enigszins verwaarloosde camperplek, achter de tribune van de plaatselijke voetbalvereniging. Er was drinkwater, er waren vuilcontainers en 's nachts was het weer stil. Meer hadden we niet nodig!

In een hoekje achter de tribune is het goed pruttelen!

Naar Toscane

Het is waarschijnlijk een van de meest treurige ontdekkingen die we in Italië op auto-gebied hebben gedaan: van bijna alle auto's die we zien rijden, zijn de richtingaanwijzers kapot! Zo zielig! Daar kunnen de bestuurders natuurlijk niets aan doen en omdat ze daarnaast veel en veel te hard reden, was het voor ons vooral op rotondes, bij kruisingen, op wegen binnen en buiten de bebouwde kom, op parkeerterreinen, woonerven, rijkswegen, provinciale wegen, doorgaande en doodlopende straten, op bruggen, in tunnels (accendi le tue luci) en op viaducten gewoon een beetje oppassen en doen alsof je precies aanvoelt wat die andere weggebruiker wil met zijn of haar auto. En...... een auto kan in Italië alles zijn: ook een Fiat Panda 4WD!

Na de overnachting in Mallare was ons doel het Parco Nazionale dell'Appennino Tosco-Emiliano. Prachtig wandelgebied, je kon en mag er voor nop overnachten. Het was prachtig weer. Onbewolkt, heerlijk temperatuurtje, dus wij omhoog van zeeniveau naar 1200 meter. En ja hoor, hoe hoger hoe killer, natter, minder zicht. Vol goede moed kookten we ons potje buiten de auto, liepen een klein rondje, sliepen in het karretje in de volle overtuiging dat morgen alles beter zou zijn...

Dit weer zagen we niet aankomen!

Oudhollands pestweer. Geen hand voor ogen, hartstikke fris, geen lol aan. Na ampele overweging knallen we naar beneden, waarbij halverwege de zon al weer tevoorschijn komt. Nog lager, in het dorpje Aulla, parkeren we bij een parkje. Hier doen we in de zon koffie, lunch, niks en rijden daarna verder richting Toscane en maken even later toch een stomme fout!

Sjongejongejonge! Over de provinciale weg van Aulla naar Lucca. Mooi langs de kust denk je dan! 54 km in twee uur, een rit alleen maar tussen huizen en bedrijven, nergens harder dan 50, het ene rode verkeerslicht na het andere. Lieve lezers: neem voor dit stukje bagger gewoon de autostrada!

Memory lane

Dik zes jaar geleden waren we voor het laatst in Toscane. Samen met Jop. We logeerden toen in een mooie Agriturismo in de heuvels ten noorden van Pistoia. Nu zijn we op weg naar Montecatini Alto, waar Marleen's zus en zwager op een camping staan. De nacht voor aankomst zoeken we nog even een plekje in het wild en het toeval wil dat we echt vlakbij onze oude Agriturismo uitkomen - inmiddels is het een 4-sterren hotel geworden. De komende weken zal blijken dat Italië barst van wat voorheen "logeren bij de boer" heette maar wat sindsdien opgeleukt en omhooggeprijsd is...

Florence, 2014

Doe 'es een koffietje!

Op de camping in Montecatini is het een gezellig weerzien met de fam! En weer even goed schrobben onder de douche, heerlijk is dat toch. De volgende dag doen we met z'n vieren een mooie wandeling in de omgeving van Massa, iets ten noorden van Montecatini. Maar eerst wordt er in dat dorpje van koffie met lekkers genoten en weten we dat we écht in Italië zijn. Heerlijke koffie voor, op z'n Hollands gezegd, een drol. We kunnen de rekening eerst niet geloven maar het mini-bedragje klopt echt. Daarvoor wordt in Amsterdam niet eens gevraagd wat je wilt bestellen...

Lago di Massaciuccoli

Na een welverdiende rustdag rijden we met z'n viertjes naar de kust, waar, net ten noorden van Pisa, het natuurgebied van de lagune van Massaciuccoli ligt. Heerlijk weer, het eerste stuk wandelen over meestal redelijk onderhouden vlonders, een overtochtje met een hand-aangedreven bootje, verder tussen de moerasoevers. Lunchen in het gras, je wou toch dat het altijd zo was! 

Purperlibel (Trithemis annulata)

Platbuik (Libellula depressa)

Stuurman niet nodig, dus een kapitein en een scheepsmaatje!

Onze lieve fam!

En een tussenhoogtepuntje: spotten we toch de heilige ibis! Vereerd in het oude Egypte als symbool van de god Toth, waarvan wikipedia zegt dat  die volgens de mythologie het schrift had uitgevonden en die kennis doorgegeven aan de mensheid.

Heilige ibis (Threskiornis aethiopicus)

Vinci!

Vinci en Anchiano. Als je in de buurt bent dan moet je er heen, eigenlijk. Even proeven waar Leonardo heeft vertoefd, misschien zwerven er nog wat atomen van hem rond. Het museum duiken we niet in, maar wel gaan we langs bij zijn geboortehuis, vlak bij het riviertje waar hij volgens kenners zijn beroemde vraag dimmi of dimmi perchè (vertel me, vertel me waarom) zo vaak heeft uitgesproken. Het is toch een mythische omgeving hoor. We doen er ook een foto van een van zijn topstukken bij: De dame en de hermelijn.

Op een plein in Vinci

Vinci

Het geboortehuis van Leonardo da Vinci in  Anchiano

De dame met de hermelijn

We worden verwezen naar een bezienswaardigheid, even verderop: Il Leccio di Faltognano, een steeneik in het dorp Faltognano. Het is een prachtige boom, zo'n 300 jaar oud (Leonardo heeft 'm dus nooit gezien, maar dat terzijde). Helaas groeien er grote zwammen onderaan de bast, waardoor we bang zijn dat de boom z'n langste tijd gehad heeft.

Il Leccio di Faltognano. Groeien bijzondere eikels aan.

San Gimignano en Cortona

Typisch oude Toscaanse dorpen, zoals we die ook van TV kennen: bovenop een heuveltop, oud, veelal gebouwd van ruwe steen en nieuwbouw aan de rand. San Gimignano en Cortona zijn daar mooie voorbeelden van. De eerste bezoeken we overdag, het is rustig. Wanneer we door de hoofdstraat lopen is duidelijk wat de grootste bron van inkomsten is: toeristenbezoek en de verkoop van prullaria in de tientallen winkeltjes. Koffie voor een Italiaanse woekerprijs: € 2,50 tot € 2,80 voor een gewoon kopje. Daar heb je in Massa koffie voor de hele familie voor. De trip door de hoofdstraat is onderdeel van een langere wandeling in de omgeving. Zou prachtig moeten zijn en vooral over onverharde wegen. Viel tegen, doen we niet nog een keer.

San Gimignano

Tijd om een overnachtinkje te vinden, waar we ook een nachtje extra kunnen boeken! Op de kaart vindt Marleen een klein natuurgebiedje iets naar het noordoosten: Riserva naturale del Bosco di Sant'Agnese. Midden tussen de wijngaarden aan een goed geasfalteerde weg. Omdat het zondag is, is het blijkbaar man-op-de-motor-dag: tientallen motorfietsen verscheuren de middagrust. Ha! Ze scheuren door zonder te zien hoe mooi het hier is. We parkeren tussen de boompjes, zetten zelfs het tentje op en slapen heerlijk! En de tweede nacht ook! Wat een lekkere luxe. Geen haan die er naar kraait.

Riserva naturale del Bosco di Sant'Agnese

En dan op naar Cortana. Hoe dichter we bij het dorp komen, hoe duidelijker wordt dat ook dit een toeristische trekpleister van jewelste is. Volle (betaalde) parkeerplaatsen. Wij pakken het, volgens ons, wat slimmer aan: op de Park4night app lezen we dat camperaars voor nop op het parkeerterrein van de nabijgelegen Basilica di Santa Margherita hebben geslapen. Nóg mooier: er is goede beschutting tegen de zon, er zijn toiletten en stromend water! 

Basilica di Santa Margherita, Cortona

De avond valt.

Via een smal paadje lopen we 's middags het dorp in. Steile straatjes waar desondanks auto's geparkeerd staan. Oude smalle straatjes, niet overdreven veel mensen, mooie sfeer. Goed vertoeven! Gewapend met mondkapjes zoeken we een gelateria op, want ijs moet, in Italië, en het is al weer even geleden, wel een week! We kopen een prima exemplaar en gaan buiten het winkeltje op een stoeltje van ons ijsje genieten en zien hoe Italianen zich op de terrassen aan de corona-regels houden. Er wordt dicht op elkaar gezeten, druk geknuffeld bij het weerzien, flink gelachen en hard gepraat, waarbij de speekseldruppels ongetwijfeld van het ene smoel naar het andere vliegen. Kortom: het kan beter! Je zou, wanneer je dit ziet, niet geloven dat Italia op dit moment (het is half september), nog  bij de veiligste landen van Europa hoort. We zijn dus écht niet gek dat we ons zo veel mogelijk buiten de gebaande paden houden en liever niet op campings overnachten!

Cortona

Meisje met een ijsje

Cortona

Parco Nazionale dei Monti Sibillini

De oostkant van de Apenijnen is steiler dan de westkant en wordt met enige regelmaat ingesneden door diepe en smalle kloven. Prachtig om in te wandelen!

Als uitvalsbasis kiezen we een vlak terrein achter een kapelletje bij Montemonaco. Ook hier is drinkwater, hartstikke fijn. Het is een klein half uurtje rijden naar de parkeerplaats voorbij Rubbiano.

Rugzakken op en karren maar. Vóór we de kloof van het riviertje de Tenna binnengaan,  moeten we nog even dwars door een waterval(letje) lopen: de Gola dell'Infernaccio: kijk es even: klik!

Even later versmalt de kloof en wordt hij (zij?) weer breder en lopen we een tijdje langs een kleine riviertje. De oevers zijn redelijk steil, de kloofwanden naast de oever ongeveer loodrecht! Ook in dit jaargetijde bloeit er van alles! 

Wilde kardinaalsmuts (Euonymus europaeus)

Avontuurlijke pensionado in de Tenna-kloof 

Prachtige cyclamen (Cyclamen repandum)

Italiaanse kruisdistel (Eryngium amethystinum)

En smaller ...

En toen ... mochten we opnieuw niet verder! Dat hangt deze reis zo'n beetje aan onze kont zeg! Deze keer vanwege aardverschuivingen verderop, die het pad te gevaarlijk maken. Daarom deden we een soort van rechtsomkeert en namen we een ander pad, omhoog door de bossen. Verrassingsgewijs kwamen we uit bij een bijzonder kapelletje-in-onderhoud, een eremo ofwel kluisternaarschap: het Eremo di San Leonardo al Volubrio. Sinds 1965 werd het zwaar vervallen kapelletje, dwars door alle aardbevingen heen die opnieuw schade veroorzaakten, opgebouwd door Padre Pietro, bijgestaan door vrijwilligers. Zonder meer knap werk.

Hogerop eindigde onze wandeltocht op kale berghellingen met fabuleus uitzicht. We doen lunch en ook een kiekje en een video: klik!

Bij Monte Sibillini, boven Eremo di San Leonardo al Volubrio

Kunnen we nou alweer niet verder ...?

Nóg zo'n mooie kloof licht in het verschiet! We rijden hoger en hoger tot het einde van de weg ons bij het kleine bergdorpje Umito aflevert. Daar start de wandeling naar de Cascate della Volpara, heerlijk een paar uur door het bos. Onderweg komen we nog een klein maar evenzogoed mooi watervalletje tegen waar we op de heenweg bovenlangs en de terugweg onderlangs lopen. Marleen gaat even op de foto en dan stijgen we verder naar de Volpara!

Mooi toch! Wie het kleine niet eert ...

Het is echt een prachtig bos waar we doorheen gaan. Soms steil, soms met zonder pad omdat het pad is weggeslagen door wat op een flinke overstroming lijkt. Veel dood hout, veel paddenstoelen.

Twee soorten in beeld: een geweizwam (de kleintjes) en een mycena: de grote.

En dan, buon Dio, komen we na glad klimwerk bij het einde van de trail. Een groot amfitheater lijkt het wel. Hogerop staan bomen direct op de rand van een hoge klif. Beneden liggen veel gevallen bomen en is het een wirwar aan rotsblokken en boomstronken. En de waterval: nauwelijks te zien. We hebben een foto, maar het kleine stroompje vervaagt in de pixels.

Op de terugweg spreken we drie gezellige Italianen die weten te vertellen dat het gebied zwaar van aardbevingen te leiden heeft gehad. Vier jaar geleden volgden verschillende klappen elkaar op: dus niks overstroming, maar aardverschuivingen.

En we gaan weer verder door het verrassende Italië. Op park4night vinden we een lovende recensie over een mooie overnachtingsplek. Rustig, schoon en met stromend water! Gaan we naar toe!